Staat aanwezigheid gelijk aan werken?
Veel mensen die ik tegenkom worden geacht elke (werk)dag op gezette tijden aanwezig te zijn op kantoor. En om dan ook de hele dag bereikbaar te zijn. De suggestie wordt gewekt dat aanwezigheid ook betekent dat je werkt. En dat je niet werkt als je niet aanwezig bent. Is dat eigenlijk wel zo?
Wat is je werk precies?
Om de vraag “betekent aanwezig zijn ook dat je werkt” te kunnen beantwoorden moeten we eerst bepalen wat “werken” in dit geval is. En wat “werken” is, is per functie verschillend. Een bouwkundige die niet aanwezig is, levert op dat moment ook geen werk. Zijn fysieke aanwezigheid is nodig om werk te verrichten. En als receptioniste/telefoniste is een fysieke aanwezigheid ook wel praktisch. Maar hoe zit dat als kenniswerker?
Als het jouw werk is om problemen op te lossen, verbanden te leggen en innovatieve ideeën te ontwikkelen, kun je je afvragen of het nodig is om dan altijd fysiek aanwezig te zijn op kantoor. Het kan dan erg verhelderend zijn om op een andere locatie te werken, een stuk te wandelen, of juist ‘vrij’ te zijn. Van een afstand zie je dingen nu eenmaal beter en op kantoor is vaak te veel afleiding.
Aanwezig zijn is niet hetzelfde als werken
Ik herinner me van de tijd dat ik in loondienst was nog dat ik op mijn werkdagen soms om 15.00 uur totaal geen concentratie meer had. Toch werd van me verwacht dat ik tot 17.00 uur aanwezig was, omdat ik nu eenmaal had afgesproken tot die tijd te werken. Wat leverde het mij en mijn toenmalige werkgever op dat ik bleef zitten? Bijzonder weinig kan ik je vertellen. Die twee uur werd vaak gevuld met kleine taakjes die weinig concentratie vereisten, maar belangrijke zaken kreeg ik niet gedaan.
En nog steeds heb ik er moeite mee om op mijn ‘werkdagen’ de hele dag achter een computer te blijven zitten. Gelukkig hoef ik dat niet zo vaak omdat ik zelf redelijk kan bepalen hoe, waar en wanneer ik werk. Op dagen dat ik veel uit te werken heb, helpt het als ik tussendoor naar buiten kan. Of als ik halverwege de dag ergens anders ga werken.
Is niet aanwezig zijn dan ook niet werken?
Nog steeds heb ik soms die werknemersmentaliteit dat ik op mijn ‘werkdagen’ de hele dag moet werken. Maar ik realiseer me steeds meer dat werken niet gebonden is aan de plek waar ik ben. Juist als ik de tijd neem om tussendoor mijn gedachten te laten gaan en mijn concentratie even los te laten, krijg ik meer gedaan.
Als ik naar klanten reis met het openbaar vervoer, kan ik mijn gesprekken voorbereiden en evalueren. Terwijl ik lange tijd het gevoel had dat reizen niet telt als werken. Zeker in leidinggevende functies of managementrollen is het volgens mij essentieel om af en toe even niet aanwezig te zijn en dingen van een afstand te kunnen bekijken.
En realiseer je dat het voor medewerkers ook zo is dat hun fysieke aanwezigheid niet altijd betekent dat er ook daadwerkelijk gewerkt wordt. Iemand die geen concentratie heeft kan misschien beter een wandeling gaan maken of naar huis gaan om de volgende dag de ‘verloren tijd’ weer in te halen. Maar durf je als leidinggevende mensen hiervoor de vrijheid te geven?